In het kort
Bijna elke ondernemer heeft schulden. Voor u wordt het pas problematisch als u deze schulden niet meer kunt terugbetalen. U doet er verstandig aan om snel met uw schuldeisers in gesprek te gaan en te kijken naar een mogelijke oplossing. U kunt bijvoorbeeld een betalingsregeling treffen met uw schuldeiser(s). Indien de schuldenlast te hoog is, biedt een terugbetalingsregeling mogelijk niet de oplossing voor u. Dan zijn er ook andere manieren om uw schulden te saneren. In de onderstaande blog bespreek ik een aantal van deze mogelijkheden.
1. Schuldeisersakkoord
Als u uw schulden niet meer kunt betalen, dan kunt u overwegen om aan uw schuldeisers een akkoord aan te bieden. Dit noemt men ook wel een buitengerechtelijk schuldeisersakkoord (hierna: “akkoord”). Maar wat houdt zo’n akkoord in? Er zijn verschillende opties denkbaar. In de praktijk komt het regelmatig voor dat u een gedeelte van uw schuld voldoet tegen finale kwijting van de restschuld. Het is vervolgens aan uw schuldeisers of zij akkoord gaan met uw voorstel. Als al uw schuldeisers instemmen, dan slaagt het akkoord. Het is dan ook gebruikelijk om de afspraken schriftelijk vast te leggen in een vaststellingsovereenkomst.
Hoewel het sluiten van een buitengerechtelijk schuldeisersakkoord voordelen met zich meebrengt, zijn er ook nadelen aan verbonden. Hieronder geef ik een aantal voorbeelden.
Voordelen:
1. Controle en flexibiliteit
U behoudt de controle over uw onderneming. Er wordt geen derde partij, zoals een bewindvoerder of een curator aangesteld. Hierdoor blijft u als ondernemer aan de knoppen zitten. Bij het sluiten van een akkoord kunt u heronderhandelen. U kunt uw schuldeisers een nieuw voorstel doen wanneer één of meerdere schuldeisers niet instemmen. Ook kunnen er andere afspraken worden gemaakt over het terugbetalen van de schuld. De basis voor het aangaan van een akkoord is namelijk contractsvrijheid.
2. Snelheid en minder werk
Over het algemeen biedt een akkoord een snellere oplossing voor de schuldenproblematiek dan een insolventieprocedure (bijvoorbeeld: een WHOA-traject, een surseance van betaling of een faillissement). Bij een insolventieprocedure komt er ook een rechter aan te pas. Bij een akkoord lost u het juist zelf met de schuldeisers op. Hierdoor vermijdt u (meestal) de rechtszaal.
3. Geen publiciteit
Een akkoord wordt niet gepubliceerd. Het betreft een akkoord tussen u en uw schuldeisers. De buitenwereld krijgt geen inzage wanneer zo’n akkoord wordt gesloten. Dat is anders bij bijvoorbeeld een faillissement van uw onderneming. Faillissementen zijn tenslotte openbaar en leiden tot negatieve publiciteit.
Nadelen:
1. Onzekere uitkomst
De keerzijde van het bereiken van een akkoord is dat het geen garantie geeft tot succes. Alle schuldeisers moeten namelijk instemmen. Hoe meer schuldeisers u hebt, hoe onzekerder de uitkomst is. Bovendien kunt u soms niet alle schuldeisers betrekken bij een akkoord. Bijvoorbeeld de Belastingdienst, terwijl die juist vaak de grootste schuldeiser is. In zo’n geval biedt een akkoord niet de oplossing voor het saneren van al uw schulden.
2. Opschorting
Wanneer u een buitengerechtelijk akkoord aanbiedt, ontkomt u er niet aan om uw schuldeisers te informeren over uw financiële situatie. Dit kan ertoe leiden dat onwillige schuldeisers hun verplichtingen jegens u gaan opschorten of verdere acties ondernemen om de vorderingen te innen. Dit kan problemen veroorzaken voor de continuïteit van uw onderneming.
3. Minder bescherming
Een andere nadeel is dat tot de ondertekening van een akkoord geen dwingende werking heeft. Dit betekent dat een schuldeiser in alle fasen van het proces alsnog rechtsmaatregelen kan nemen. Daarbij kunt u denken aan het leggen van (conservatoir) beslag door de schuldeiser.
2. WHOA-traject
Als schuldeisers niet akkoord gaan met een betalingsregeling of uw voorstel, biedt de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (hierna: “WHOA”) wellicht een oplossing. Bij een WHOA-traject wordt een akkoord voorgelegd aan de rechter. Als aan alle vereisten wordt voldaan, bekrachtigt de rechter het WHOA-akkoord. Aan zo’n WHOA-akkoord zijn dan alle schuldeisers gebonden. Dit kan dus ook gelden voor schuldeisers die tegen het akkoord hebben gestemd.
Naast dat een WHOA-traject voordelen met zich meebrengt, kleven er ook nadelen aan. Hieronder volgt een aantal voorbeelden:
Voordelen:
1. Bindende werking
Een van de voordelen is de bindende werking van het WHOA-akkoord voor bijna alle schuldeisers. De WHOA zorgt ervoor dat dwarsliggende schuldeisers toch gebonden kunnen worden aan het akkoord. De Belastingdienst en het UWV vallen hier ook onder. Zonder de WHOA was het bereiken van een akkoord met hen veel lastiger. In het geval van een WHOA-traject is het beleid van de Belastingdienst en het UWV namelijk ruimhartiger.
2. Zorgvuldige procedure
Daarnaast is een WHOA-traject een regeling die in de wet is opgenomen. Deze regeling kent een vaste procedure, waarbij de rechter in veel gevallen ook een oordeel moet vellen over het akkoord. Hierdoor kan een WHOA-traject goed worden voorbereid. Dit geeft uw schuldeisers vaak meer vertrouwen in de goede afloop van een akkoord.
3. Bescherming
Tijdens het WHOA-traject kan worden verzocht om een afkoelingsperiode. Tijdens de afkoelingsperiode kunnen uw schuldeisers die betrokken zijn bij het WHOA-traject tijdelijk geen rechtsmaatregelen tegen uw onderneming nemen. Dat betekent dat er tijdelijk geen beslag kan worden gelegd en al gelegde beslagen kunnen door de rechter worden opgeheven. Daarnaast zal een surseance- of faillissementsverzoek niet door rechtbank worden behandeld. Dit geeft u een “pauze” die u kunt benutten voor het oplossen van de financiële problemen.
Nadelen:
1. Kosten
Het WHOA-traject brengt allerlei kosten met zich mee. U hebt altijd een advocaat nodig. Bovendien moet u aan de rechtbank griffierechten betalen. Daarnaast kunnen de kosten zich opstapelen. Als er een herstructureringsdeskundige wordt aangesteld, moet u die betalen. Ook hebt u soms een accountant nodig voor het uitbrengen van een deskundig rapport. Al deze kosten kunnen aardig oplopen. Dit vormt voor het gemiddelde MKB een (te) hoge drempel om schulden te saneren via een WHOA-traject.
2. Ingewikkeld traject
Het WHOA-traject is complex en vereist de nodige expertise. Tijdens een WHOA-traject moet bijvoorbeeld een klassenindeling van de schuldeisers worden gemaakt. Dat betekent dat u de rechtsposities van uw schuldeisers moet kennen. Dat is niet eenvoudig. Vaak moet de hiervoor benodigde expertise worden ingehuurd.
3. Personeel en pensioenfonds
Hoewel sommige overeenkomsten bij een WHOA-traject kunnen worden gewijzigd of worden opgezegd, geldt dat niet voor arbeidsovereenkomsten. De werknemers behouden bij een WHOA-traject al hun rechten. Dus eventuele vorderingen van deze werkennemers blijven buiten het WHOA-traject. Dit geldt ook voor de vorderingen van pensioenfondsen. Als dit het grootste probleem van uw onderneming is, dan is een WHOA-traject voor u niet de oplossing.
3. Surseance van betaling
Kunt u tijdelijk niet aan uw financiële verplichtingen voldoen maar hebt u wel zicht op verbetering? Dan kan een surseance van betaling uitkomst bieden. Dit is een gerechtelijke procedure waarmee een adempauze wordt gecreëerd, zodat u de kans krijgt om de financiële problemen op te lossen. De onderneming wordt tijdens de surseance beschermd tegen schuldeisers die betaling opeisen en ook voor eventuele faillissementsaanvragen. Met het uitspreken van een surseance van betaling wordt er gelijktijdig een bewindvoerder aangesteld. De bewindvoerder kijkt samen met u naar een oplossing. Het aanbieden van een surseanceakkoord kan een oplossing zijn.
Ook een surseanceakkoord kent voor- en nadelen. Hieronder bespreek ik er een aantal.
Voordelen:
1. Laag percentage instemmen
Bij een surseance wordt, net zoals bij een WHOA-akkoord, gestemd over het akkoord door de schuldeisers. Vereist is dat ten minste de helft van alle schuldeisers, die samen ten minste de helft van de totale schuldenlast vertegenwoordigen, vóór stemmen. Als dat gebeurt, is het akkoord verbindend voor alle schuldeisers (dus ook voor de schuldeisers die tegen hebben gestemd.
2. Geen transitievergoeding voor personeel
De surseance van betaling heeft geen directe gevolgen voor uw werknemers. De reguliere opzeggingsverboden blijven van kracht. Opzegging van arbeidsovereenkomsten wegens economische redenen, kan alleen met een vergunning van het UWV. Maar als u – met inachtneming van deze voorwaarden – arbeidsovereenkomsten opzegt, bent u geen transitievergoeding verschuldigd. Het laten afvloeien van personeel is tijdens een surseance dus iets voordeliger. Dit kan een reden zijn
3. Huurovereenkomsten opzeggen
Als u zaken huurt, biedt een surseance de mogelijkheid om die overeenkomsten op te zeggen. Dat geldt niet alleen voor huurovereenkomsten van bedrijfspanden maar ook voor andere gehuurde zaken zoals auto’s, computers etc. Dit kan een uitkomst zijn wanneer u wilt snijden in de vaste lasten. Overigens hebben verhuurders geen bijzondere opzeggingsmogelijkheid wanneer aan hun huurder surseance van betaling is verleend.
Nadelen:
1. Bindt niet alle crediteuren
Niet voor elke schuldeisers heeft een surseance van betaling gevolgen. Dat geldt bijvoorbeeld voor preferente schuldeisers zoals de Belastingdienst of het UWW, maar ook voor pand- en hypotheekhouders. Tenzij die schuldeisers afstand doen van hun voorrecht, kunnen zij niet bij een surseanceakkoord betrokken worden De surseance van betaling werkt niet tegenover hen; dat betekent dat u deze bevoorrechte schuldeisers moet blijven betalen. Dat zorgt er nog steeds voor dat u voor die schuldenlast een oplossing moet blijven zoeken. Dat kan bijvoorbeeld door aan hen een onderhands akkoord aan te bieden (zie: 1. Schuldeisersakkoord).
2. Kosten bewindvoerder
Bij een surseance van betaling wordt er een bewindvoerder aangesteld. De bewindvoerder zal kosten maken, waaronder zijn eigen salaris. Deze kosten moeten volledig door uw onderneming worden voldaan. De rechtbank zal uiteindelijk de kosten van de bewindvoerder vaststellen. Die kosten kunnen dus niet worden betrokken in een surseanceakkoord. Afhankelijk van onder meer de duur van een surseance kunnen die kosten behoorlijk oplopen.
3. Één kans
In tegenstelling tot een minnelijke regeling, kun je tijdens een surseance maar één keer een akkoord aan uw schuldeisers aanbieden. Het is dus noodzakelijk dat dit goed wordt voorbereid. Als het akkoord niet wordt aangenomen of niet wordt bekrachtigd door de rechtbank, dan zal een faillissement onvermijdelijk zijn. Het uitgangspunt is dat ook bij een opvolgend faillissement niet opnieuw een akkoord kan worden aangeboden.
4. Faillissement
Een faillissement van uw onderneming is vaak het laatste scenario waar u als ondernemer aan denkt. Toch biedt ook een faillissement mogelijkheden. Het faillissement heeft als doel om het vermogen van de onderneming te gelde te maken en de opbrengst vervolgens te verdelen over de schuldeisers. Daarbij zal de curator onderzoek doen naar de mogelijkheden voor een doorstart van de onderneming. Dit houdt in dat de onderneming (meestal alle activa en activiteiten) door de curator wordt verkocht. De schulden blijven in het faillissement achter.
Als ondernemer kunt u zelf ook een bod bij de curator uitbrengen en de onderneming uit de failliete boedel kopen. Vervolgens kunt u verder met de onderneming, vrij van de oude schulden.
Aan een doorstart uit faillissement kleven ook voor- en nadelen. Hieronder treft u er een aantal:
Voordelen:
1. Lagere overname prijs
Bij een doorstart in een faillissement worden de activa en de goodwill van de failliete onderneming vaak voor een lager bedrag verkocht dan de marktwaarde. Hierdoor krijgt u de kans voor mogelijk gunstige prijs de onderneming te herstructureren.
2. Schulden blijven achter
Bij een doorstart wordt alleen de activa en de goodwill verkocht. De schulden worden niet overgenomen en blijven dus achter bij de failliete onderneming. Dit kan de financiële lasten voor u als kopende partij vanuit een doorstart aanzienlijk verminderen. Hierdoor krijgt u de kans om met een schone balans vanuit een nieuwe entiteit door te gaan.
3. Geen verplichte overname personeel
Het personeelsbestand kan door middel van een doorstart ook worden geherstructureerd. Bij een doorstart is de kopende partij namelijk niet verplicht om het personeel over te nemen. De curator zal er wel altijd naar streven dat u in gesprek gaat met het personeel om te bekijken wat de mogelijkheden zijn. Hierdoor krijgt u ook de kans om eventueel met het personeel eventueel in afgeslankte vorm verder te gaan.
Nadelen:
1. Concurrentie
U bent niet de enige die een bod kan doen op de onderneming. Andere gegadigden kunnen dit ook doen. Daar staat tegenover dat u een informatievoorsprong hebt op andere partijen. Daardoor bent u mogelijk beter in staat om een passende bieding uit te brengen. Maar het staat dus niet vast dat de curator aan u de activa en goodwill zal verkopen. Als een andere partij een beter bod neerlegt, grijpt u mis.
2. Reputatie
Een faillissement is niet goed voor de reputatie. Doordat het faillissement openbaar is, zal ook dat de naam van uw onderneming worden gepubliceerd. Deze informatie is vindbaar voor iedereen en blijft dat ook vaak lang. Weliswaar zijn er manieren om daarop te anticiperen, maar anoniem zal het nooit zijn.
3. Aansprakelijkheidsrisico’s
De curator zal tijdens een faillissement ook een rechtmatigheidsonderzoek doen. Als de curator onrechtmatigheden constateert, dan kunt u mogelijk persoonlijk aansprakelijk gesteld worden. Vaak valt daartegen wel verweer te voeren maar het geeft altijd onzekerheid en stress.
5. Conclusie
Er zijn verschillende mogelijkheden om uw onderneming en schulden te saneren; door middel van een buitengerechtelijk akkoord, een WHOA-akkoord, een surseance van betaling of een faillissement. Wat de beste optie is, is afhankelijk van uw situatie.
Lees meer over: